آشنایی با موزه های تبریز
تبریز، یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران، همواره جایگاه ویژه‌ای در تاریخ، فرهنگ و هنر این سرزمین داشته است. با پیشینه‌ای که به هزاران سال پیش بازمی‌گردد، این شهر گنجینه‌های فرهنگی و هنری بسیاری را در خود جای داده که امروزه در قالب موزه‌ها در معرض دید عموم قرار دارند.
موزه‌های تبریز نه تنها محل نگهداری آثار باستانی و هنری ارزشمند هستند، بلکه بازتابی از هویت تاریخی و فرهنگی مردمان این منطقه نیز به شمار می‌آیند. هر کدام از این موزه‌ها، داستان‌های متعددی از گذشته پرماجرا و دوران درخشان تبریز روایت می‌کنند و برای بازدیدکنندگان، پنجره‌ای به سوی شناخت بهتر تاریخ و تمدن ایرانی و آذربایجانی باز می‌کنند.
در ادامه به معرفی برخی از موزه‌های معروف تبریز می‌پردازیم و شما را به سفری در دل فرهنگ و هنر این شهر دعوت می‌کنیم.
موزه صدا
موزه صدا یکی از جاذبه‌های فرهنگی تبریز است که با مجموعه‌ای بی‌نظیر از سازها، نغمه‌ها و ادوات موسیقی، عاشقان هنر و موسیقی را به سوی خود جذب می‌کند.
این موزه به‌عنوان اولین موزه تخصصی صدا در کشور و نخستین موزه خصوصی در استان آذربایجان شرقی، نقش مهمی در معرفی میراث موسیقی و تاریخ صوتی این منطقه ایفا می‌کند.
موزه صدا در خانه تاریخی امیر پرویز قرار دارد؛ خانه‌ای که با معماری ارزشمند خود به‌عنوان اثری ملی به شماره ۱۲۷۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این مکان در سال ۱۳۹۷ با همت حسین ساجدی، هنرمند و پژوهشگر تبریزی، به موزه‌ای جذاب برای نمایش میراث صوتی و موسیقیایی کشور تبدیل شد.
بازدید از این موزه تجربه‌ای متفاوت است؛ این مجموعه در دو طبقه قرار دارد که در طبقه اول کتابخانه‌ای با بیش از ۸۰۰ جلد کتاب تخصصی موسیقی، و در طبقه دوم تالارهایی با نام اساتید بزرگ موسیقی ایران قرار گرفته‌اند.
علاقه‌مندان می‌توانند از بخش‌های متنوع این موزه شامل دستگاه‌های ضبط و پخش صدا، رادیوهای قدیمی، سینما، و بخش صنعت موسیقی دیدن کنند.
از جمله جذابیت‌های ویژه این موزه، مجموعه‌ای از سازهای قدیمی و متنوع از سراسر جهان است که همراه با آرشیوی صوتی از دوران قاجار تا امروز، فضای منحصربه‌فردی را ایجاد کرده‌اند.
این موزه برای علاقه‌مندان به موسیقی فرصتی فراهم می‌کند تا علاوه بر مشاهده سازهای متنوع کوبه‌ای، زهی، بادی و مضرابی، با آیین‌های موسیقی سنتی و تاریخچه صدا در ایران نیز آشنا شوند.
موقعیت و ساعات بازدید
برای بازدید از این موزه که از بهترین موزه‌های تبریز به‌شمار می‌آید، می‌توانید همه‌روزه به جز روزهای تعطیل، از ساعت ۹ تا ۱۶ به آدرس خیابان تبریز، کوچه کرباسی، پلاک ۷۳ مراجعه کنید.
موزه کارتون
موزه کارتون تبریز، اولین موزه کارتون و کاریکاتور ایران است که در سال ۱۳۸۵ افتتاح شد. ساختمان این موزه، که در سال ۱۳۱۸ ساخته شده، در دوره‌های مختلف به‌عنوان باشگاه افسران، رستوران، کمیته انقلاب اسلامی و کتابخانه ملی تبریز نیز استفاده شده است.
موزه کارتون تبریز بیش از ۲۰ هزار اثر اصل از هنرمندان ۱۰۰ کشور جهان را در خود جای داده است. این آثار شامل کاریکاتورهای برجسته هنرمندانی مانند زلاتوفسکی، کوزوبورکین و درژنین است. علاوه بر این، مجموعه‌ای از پوسترها، کارت‌پستال‌ها و تمبرهای کارتونی نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
موزه کارتون تبریز همچنین میزبان جشنواره‌های بین‌المللی متعددی بوده و به علاقمندان به هنر کاریکاتور فرصتی برای مشاهده آثار فاخر هنرمندان برجسته را ارائه می‌دهد.
موقعیت و ساعات بازدید
موزه کارتون در قسمت غربی خانه هنر تبریز و در محوطه پارک گلستان قرار دارد. ساعات بازدید از موزه همه‌روزه به جز تعطیلات رسمی، از ساعت ۹ تا ۱۳ و ۱۶ تا ۱۹ به صورت رایگان است.
موزه شهرداری
موزه شهرداری تبریز، یکی از موزه‌های مهم و زیبا در این شهر تاریخی، در عمارت ارزشمند شهرداری تبریز قرار دارد و از جاذبه‌های برجسته فرهنگی و گردشگری تبریز به شمار می‌رود. این موزه در سال ۱۳۸۶ و به مناسبت صدمین سالگرد تأسیس اولین بلدیه ایران، افتتاح شد و به سرعت جایگاه ویژه‌ای در میان دوستداران تاریخ و فرهنگ پیدا کرد.
این موزه چندین بخش ارزشمند دارد که هر یک با ارائه آثار تاریخی و فرهنگی، شما را به بخشی از تاریخ تبریز پیوند می‌دهند.
از جمله تالارهای دیدنی این مجموعه می‌توان به موزه کفش، موزه آتش‌نشانی، تالار شهدا، تالار بلدیه و تالار فرش اشاره کرد. هر بخش با نمایش آثار مربوط به حوزه خود، نقش مهمی در روایت تاریخ غنی تبریز ایفا می‌کند و برای بازدیدکنندگان جذابیت ویژه‌ای دارد.
یکی دیگر از جذابیت‌های موزه شهرداری، معماری شگفت‌انگیز آن است. این عمارت به دست معماران آلمانی طراحی شده و از بالا شبیه به یک عقاب در حال پرواز دیده می‌شود. همچنین برج ساعت مشهور عمارت هر ۱۵ دقیقه یک بار به صدا درمی‌آید و جلوه‌ای نوستالژیک به فضای موزه می‌بخشد.
موزه شهرداری تبریز نه تنها فرصتی برای آشنایی با تاریخ، فرهنگ و هنر این شهر فراهم می‌کند، بلکه امکان لذت بردن از فضای زیبا و معماری خاص آن را نیز به بازدیدکنندگان می‌دهد. این موزه مکانی بی‌نظیر برای آشنایی با تاریخ اجتماعی و فرهنگی تبریز و تجربه‌ای به یاد ماندنی در میان موزه‌های این شهر است.
موقعیت و ساعات بازدید
موزه شهرداری در میدان ساعت، قلب تبریز، قرار گرفته و دسترسی به آن از طریق ورودی اصلی در پیاده‌راه مقصودیه ممکن است. علاقه‌مندان می‌توانند همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ از این موزه بازدید کنند.
موزه سفال
موزه سفال یکی از بهترین و برجسته‌ترین موزه‌های تبریز است که در کنار نمایش آثار تاریخی، به عنوان یک آموزشگاه معتبر در زمینه هنر سفالگری نیز شناخته می‌شود.
این موزه با طراحی داخلی زیبا و فضایی سنتی، به بازدیدکنندگان امکان می‌دهد تا با اصالت و زیبایی‌های هنر سفالگری آشنا شوند. در این مکان، شما می‌توانید ظروف سفالی زیبا و منحصر به فردی را ببینید که هر یک داستان خاص خود را دارند.
تاریخچه خانه سفال به دوران قاجاریه و پهلوی بازمی‌گردد و این موزه در واقع به عنوان «خانه صرافلار» نیز معروف است. در سال ۱۳۷۴، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی این بنا را خریداری و پس از مرمت و بازسازی، آن را به موزه‌ای dedicated به هنر سفالگری تبدیل کرد.
اینجا نه تنها یک مکان برای نمایش آثار، بلکه فضایی برای یادگیری و آشنایی با تکنیک‌های ساخت سفال نیز هست.
از مزایای ویژه این موزه، فرصت خرید آثار سفالی دست‌ساز از سفالگران برجسته است.
همچنین، علاقه‌مندان می‌توانند در کلاس‌های آموزشی سفالگری شرکت کنند و مراحل مختلف ساخت سفال را از نزدیک تجربه کنند. با بازدید از موزه سفال، نه تنها می‌توانید آثار هنری ارزشمندی را مشاهده کنید بلکه می‌توانید با هنر و فرهنگ غنی تبریز نیز بیشتر آشنا شوید.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه سفال در خیابان شمس تبریزی، روبروی ایستگاه گرو، کوچه صرافلار (علوی)، پلاک ۱۰۰ واقع شده است و شما می‌توانید همه روزه به جز ایام تعطیل از ساعت ۹ تا ۱۶ به صورت رایگان از موزه سفال بازدید کنید.
موزه قاجار
موزه قاجار که به عنوان یکی از زیباترین موزه‌های تبریز شناخته می‌شود، در حقیقت خانه تاریخی امیر نظام گروسی است. این موزه به‌خوبی تاریخ و فرهنگ دوره قاجار را به نمایش می‌گذارد و تجربه‌ای منحصر به فرد از هنر و معماری آن دوران را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
خانه امیر نظام گروسی یکی از باشکوه‌ترین عمارت‌های دوران قاجار در تبریز است که در دوران ناصرالدین شاه توسط حسن‌علی گروسی، یکی از رجال سیاسی و نویسندگان برجسته این دوره ساخته شده است. این بنا پس از گذشت سال‌ها اکنون به عنوان موزه‌ای فعال و جذاب مورد بازدید عموم قرار گرفته است.
این عمارت تاریخی دارای دو طبقه است که در طبقه اول آن ۷ تالار با نام‌های تالار سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات، موسیقی و تالار خاتم قرار دارد. در زیرزمین نیز ۶ تالار به نام‌های تالار سنگ، اسلحه، رجال و فرامین، معماری و شهرسازی، قفل و تالار فانوس به نمایش گذاشته شده است. هر یک از این تالارها آثار تاریخی و فرهنگی ارزشمندی را در خود جای داده‌اند که به شناخت بهتر تاریخ قاجار کمک می‌کند.
ایوان زیبای موزه قاجار با ۱۶ ستون و سرستون‌های تزئینی، فضایی دلنشین و چشم‌نواز را به وجود آورده است.
همچنین این عمارت دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی با حوض‌ها و باغچه‌های زیبا است که شکوه معماری قجری را به وضوح نمایان می‌سازد. گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های داخلی و همچنین گچ‌بری‌های نمای بیرونی، جلوه‌گر هنر غنی ایرانی است.
پس از سقوط قاجار، این ساختمان در دوران پهلوی به عنوان اداره دارایی و فرهنگ مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۳۷۰، سازمان میراث فرهنگی این بنا را خریداری کرده و پس از مرمت و بازسازی، در سال ۱۳۸۵ به موزه قاجار تبدیل شد و از آن زمان به یکی از مقاصد گردشگری مهم در تبریز تبدیل گردیده است.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه قاجار در محله ششگلان، جنب بیمارستان کودکان، پشت مدرسه شیخ عطار واقع شده است. این موزه همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۸ پذیرای بازدیدکنندگان عزیز است.
موزه قرآن و کتابت
موزه قرآن و کتابت یکی از موزه‌های خاص و کمتر شناخته‌شده تبریز است که گنجینه‌ای ارزشمند از قرآن‌های قدیمی و آثار خوشنویسان برجسته ایرانی را به نمایش می‌گذارد. این موزه فرصتی عالی برای آشنایی با هنر خوشنویسی و تلاوت‌های قرآنی در تاریخ ایران است و به عنوان یک منبع غنی از اطلاعات فرهنگی و تاریخی شناخته می‌شود.
موزه قرآن و کتابت در مسجد صاحب‌الامر واقع شده است که خود یک بنای تاریخی و زیباست. این مسجد در دوران صفوی و با فرمان شاه طهماسب اول ساخته شده و به نام مسجد سلطنتی شاه طهماسب صفوی نیز شناخته می‌شود.
این موزه شامل مجموعه‌ای نفیس از قرآن‌های دست‌نویس و آثار خوشنویسان معروف ایرانی است. یکی از برجسته‌ترین آثار موجود در موزه، قرآنی بسیار قدیمی به خط کوفی است که گفته می‌شود توسط امام رضا (ع) کتابت شده است. این اثر به دلیل تاریخچه و اهمیتش، ارزش زیادی در زمینه هنر اسلامی و خوشنویسی دارد.
علاوه بر قرآن‌ها، آثار خوشنویسان برجسته‌ای مانند میرزا محمدشفیع تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس، علینقی شیرازی و محمدحسین تبریزی نیز در این موزه به نمایش درآمده است.
این آثار نه تنها زیبایی بصری دارند، بلکه به دلیل تکنیک‌های خاص و سبک‌های منحصر به فرد هر هنرمند، برای علاقه‌مندان به هنر خوشنویسی بسیار آموزنده و جذاب هستند.
علاوه بر آثار خوشنویسی و قرآنی، اشیای تاریخی دیگری نیز در موزه وجود دارد که شامل پلاک‌های فلزی، قلم‌دان‌ها، دوات‌های فلزی و ظروف سفالی و فلزی مزین به آیات قرآنی است.
این اشیا به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهند که با ابزار و تجهیزات مرتبط با خوشنویسی در تاریخ ایران آشنا شوند.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه قرآن و کتابت در مسجد صاحب‌الامر، انتهای خیابان مدنی دوم تبریز واقع شده است.
این موزه همه روزه از ساعت ۸ تا ۱۷ پذیرای بازدیدکنندگان است، به جز روزهای تاسوعا، عاشورا، رحلت پیامبر اکرم (ص)، شهادت حضرت علی (ع)، شهادت امام جعفر صادق (ع) و رحلت امام خمینی.
موزه آذربایجان
موزه آذربایجان، دومین موزه بزرگ باستان‌شناسی ایران پس از موزه ملی ایران، یکی از معروف‌ترین و معتبرترین موزه‌های تبریز به شمار می‌آید. این موزه به عنوان یک گنجینه فرهنگی و تاریخی، آثار باارزشی از دوران پیش از اسلام و اسلامی را به نمایش می‌گذارد و فرصتی عالی برای آشنایی با تاریخ کهن ایران زمین را فراهم می‌آورد.
از جمله آثار برجسته‌ای که در موزه آذربایجان به نمایش گذاشته شده‌اند می‌توان به سفالینه‌های تپه اسماعیل‌آباد با قدمت هفت هزار سال، مجسمه الهه زن از رستم‌آباد گیلان، ریتون‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی و سنگ بسم‌الله اشاره کرد.
همچنین، قدیمی‌ترین سکه‌های تاریخی ایران و مجسمه‌های نفیسی که توسط مجسمه‌ساز تبریزی، احد حسینی، خلق شده‌اند، از دیگر جاذبه‌های این موزه محسوب می‌شوند.
تاریخچه موزه آذربایجان به سال‌های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ هجری شمسی برمی‌گردد. در این سال‌ها، نمایشگاهی از سکه‌های باستانی در سالن کتابخانه تربیت تبریز برگزار شد که جرقه‌ای برای تاسیس موزه‌ای جامع در تبریز بود. در نهایت، موزه آذربایجان در اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۷ تأسیس شد.
ساختمان موزه بر اساس نقشه‌ای که توسط باستان‌شناس فرانسوی، آندره گدار، طراحی شده بود، ساخته شد و در سال ۱۳۴۱ به بهره‌برداری رسید.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه آذربایجان در جوار مسجد کبود، خیابان امام خمینی تبریز واقع شده است. شما می‌توانید از این موزه همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۸ بازدید کنید.
موزه مشاغل
موزه مشاغل یکی از جذاب‌ترین موزه‌های تبریز است که به نمایش ۱۲ شغل قدیمی و سنتی که در گذشته در این شهر رایج بوده، اختصاص دارد.
این موزه به‌منظور آشنایی مردم با فرهنگ غنی و تنوع مشاغل مردمان گذشته تبریز طراحی شده و تلاش دارد تصویری واقعی از زندگی روزمره و کسب‌وکارهای آن زمان را ارائه دهد. شغل‌هایی نظیر عطاری، بقالی، بزازی، صحافی، آهنگری، دواخانه، چایخانه و دیگر مشاغل سنتی در حجره‌های مختلف موزه به‌طور زیبایی به نمایش درآمده‌اند.
موزه مشاغل در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ به منظور حفظ و نمایش زندگی و کسب‌وکار مردمان گذشته تبریز تاسیس شد تا نسل‌های جدید با تاریخ و فرهنگ منطقه خود بیشتر آشنا شوند.
این موزه علاوه بر نمایش اشیاء مرتبط با مشاغل مختلف، شامل اشیایی از بزازی، عطاری، آهنگری، دواخانه‌ها، تلگراف‌خانه‌ها و صرافی‌ها نیز می‌شود. معماری سنتی و جذاب موزه که به دست معماران مشهور تبریز طراحی شده است، خود یکی از جاذبه‌های خاص این موزه به شمار می‌رود و فضایی دلنشین و یادآور روزهای گذشته را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه مشاغل در انتهای بازار تبریز و خیابان چایکنار واقع شده است. شما می‌توانید از این موزه همه روزه به جز روزهای تعطیل از ساعت 8 صبح الی 19 بازدید کنید.
موزه خودروهای کلاسیک
موزه خودروهای کلاسیک واقع در تبریز، یکی از جذاب‌ترین مقاصد برای علاقه‌مندان به تاریخ و صنعت خودروسازی است که مجموعه‌ای بی‌نظیر از خودروهای قدیمی و کلاسیک را به نمایش گذاشته است.
این موزه به‌عنوان اولین و تنها موزه خودروهای کلاسیک در تبریز شناخته می‌شود و شامل خودروهایی از سال ۱۹۳۶ میلادی و همچنین خودروهایی با تولید محدود در سطح جهانی است. خلیل غفاری، اولین مجموعه‌دار خودروهای قدیمی در تبریز، با سال‌ها تلاش و سفر به نقاط مختلف دنیا، این مجموعه ارزشمند را گردآوری کرده است.
از برندهای معروف موجود در این موزه می‌توان به فورد، مرسدس بنز، شورلت، بیوک، کرایسلر، استودی بیکر، فولکس واگن و دوج اشاره کرد. همچنین، برخی از این خودروها متعلق به افراد مشهور و شاخص ایران بوده‌اند که به ارزش این مجموعه می‌افزاید.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه خودروهای کلاسیک واقع در تبریز، جاده تهران، جنب کافی شاپ وحید، انتهای کوچه سمت راست است و ساعت بازدید به اینصورت است که شنبه تا چهارشنبه از ۱۶ تا ۲۱ و روزهای پنجشنبه از ساعت ۱۲ الی۲۱ می‌باشد.
موزه سنگی
موزه سنگی، واقع در جوار موزه آذربایجان، یکی از موزه‌های منحصر به فرد تبریز به شمار می‌رود که مجموعه‌ای ارزشمند از سنگ‌نگاره‌ها و هنرهای صخره‌ای با قدمت سه هزار ساله را به نمایش می‌گذارد. این موزه گنجینه‌ای غنی از سنگواره‌ها و آثار سنگی است که تاریخ و فرهنگ این منطقه را از دوره ساسانی تا ایلخانی و صفوی روایت می‌کند.
در موزه سنگ، سنگ‌هایی با طرح‌های ابتدایی، از جمله صورتک‌ها و سنگ‌های قبور یک‌تکه تراشیده‌شده به نمایش گذاشته شده‌اند. این آثار نمایانگر مهارت‌های هنری و فرهنگی مردمان گذشته این سرزمین هستند و تماشای آن‌ها می‌تواند بینش عمیقی از تاریخ و هنر این منطقه ارائه دهد.
با این حال، لازم به ذکر است که این سنگ‌ها در فضای باز چیده شده‌اند و ممکن است در طول زمان تحت تأثیر عوامل جوی، مانند باد و باران و سرما، دچار فرسایش شوند. اما با این وجود، تنوع آثار موجود در این موزه بیشتر از موزه سنگ مراغه است و می‌تواند تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان بیاورد.
موقعیت و ساعت بازدید
این موزه در خیابان امام خمینی، پشت موزه آذربایجان واقع شده و از ساعت ۹ تا ۱۹ به روی بازدیدکنندگان باز است.
موزه تاریخ طبیعی
موزه تاریخ طبیعی تبریز، یکی از موزه‌های برجسته ایران، در سال ۱۳۷۲ توسط سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی تاسیس شد. این موزه با مجموعه‌ای نادر و کمیاب از گونه‌های جانوری و گیاهی، اسکلت‌ها و خزندگان، نمایی جامع از تنوع زیستی ایران را به نمایش می‌گذارد.
این موزه به عنوان یکی از کامل‌ترین موزه‌های حیات وحش کشور شناخته می‌شود و شامل دو بخش اصلی است. بخش اول شامل ماکت‌های پرندگان، دایناسورها و گونه‌های شکاری و اهلی می‌شود، در حالی که بخش دوم به حیوانات تاکسیدرمی‌شده، خزندگان سمی، پروانه‌ها و دیگر گونه‌های جانوری اختصاص دارد.
بازدید از موزه تاریخ طبیعی، فرصتی عالی برای مشاهده و آشنایی با گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی از نزدیک است و تجربه‌ای آموزنده و جذاب برای علاقه‌مندان به طبیعت و حیات‌وحش به ارمغان می‌آورد.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه تاریخ طبیعی در بلوار آزادی، نزدیک به خیابان آبرسان و در محل سازمان محیط زیست کل استان قرار دارد و همه روزه به جز روزهای تعطیل، از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۴:۳۰ پذیرای علاقه‌مندان است.
موزه ارامنه
موزه ارامنه تبریز در محل کلیسای مریم مقدس واقع شده و مجموعه‌ای از اشیا و آثار تاریخی مرتبط با فرهنگ و تاریخ ارامنه را به نمایش می‌گذارد. این موزه تحت نظارت خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان اداره می‌شود و همچنین به موزه کلیساهای خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان نیز معروف است.
در این موزه، کتاب‌های چاپی و خطی از زمان گذشته به زبان‌های ارمنی، فارسی و عربی نگهداری می‌شود. برخی از این کتاب‌ها، مانند خمسه نظامی و ترجمه کتاب مقدس به زبان ارمنی، ارزش تاریخی بالایی دارند.
علاوه بر کتاب‌ها، اشیای تاریخی دیگری همچون نگین‌ها، سکه‌ها، مجسمه‌ها، زیورآلات، لباس‌های رهبران ارامنه و ظروف نقره‌ای و مسی نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
همچنین توجه داشته باشید که افراد غیرمسیحی برای بازدید از این موزه، نیاز به اخذ مجوز دارند.
موقعیت و ساعت بازدید
انتهای خیابان شهناز، نبش میدان نماز و در ایام تاسوعا و عاشورا، ۲۸ صفر، ۲۱ رمضان، ۲۵ شوال و ۱۴ خرداد تعطیل می‌باشد.
موزه سنجش
موزه سنجش تبریز، به عنوان اولین و تنها موزه تخصصی سنجش در ایران، مجموعه‌ای از ابزارها و ادوات سنجش و اندازه‌گیری را به نمایش می‌گذارد. این موزه یکی از موزه‌های معروف تبریز به شمار می‌رود و شامل بخش‌های مختلفی از جمله تالارهای تاریخی، ابزارهای سنجش زمان، سنجش وزن، ادوات هواشناسی و زمین‌شناسی است.
موزه سنجش در خانه تاریخی سلماسی واقع شده که این خانه در اواسط دوره قاجار ساخته شده و در سال ۱۳۸۱ به موزه تبدیل گردید و به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی تبریز شناخته می‌شود.
موزه سنجش تبریز به دلیل نمایش ابزارهای سنجش تاریخی و ارائه اطلاعات درباره نحوه کار آن‌ها، اهمیت ویژه‌ای دارد. این ابزارها شامل انواع ساعت‌های قدیمی، تلسکوپ‌ها، ترازوها و ادوات هواشناسی و زمین‌شناسی هستند.
موقعیت و ساعت بازدید
این موزه در پیاده‌راه تاریخی مقصودیه، خیابان امام خمینی، بن‌بست سلماسی واقع شده و ساعات بازدید از آن در ۶ ماه اول سال از ساعت ۸ الی ۲۰ بوده و در ۶ ماه دوم سال از ساعت ۹ تا ۱۵ می‌باشد.
موزه عصر آهن
موزه عصر آهن، یکی از موزه‌های برجسته تبریز است که ۳۸ گور باستانی از هزاره اول قبل از میلاد را به نمایش می‌گذارد. این موزه در سال ۱۳۷۶ در نزدیکی مسجد کبود تبریز کشف شد و شامل آثار ارزشمندی چون گورهای جمعی، ظروف سفالی و اشیای زینتی است. در سال ۱۳۸۵، این مکان به موزه تبدیل گردید و به عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی مهم در تبریز شناخته می‌شود.
موزه عصر آهن با نمایش گورهای باستانی و اشیای دفن‌شده در کنار مردگان، نمایانگر فرهنگ و آیین‌های مردم دوره آهن است. اجساد در حالت جنینی و به همراه تعلقات دنیوی دفن شده‌اند که این موضوع بیانگر آیین مهرپرستی و تفاوت‌های طبقاتی در آن دوره است.
ساختمان موزه به شکل تپه‌ای طراحی شده و در عمق هشت متری و زیر زمین قرار دارد. برای ورود به موزه، بازدیدکنندگان باید از راه‌پله‌های چوبی و دیوارهای کاهگلی عبور کنند.
موقعیت و ساعت بازدید
خیابان امام خمینی، نزدیک مسجد کبود تبریز است و همه روزه به جز روزهای تاسوعا، عاشورا، رحلت پیامبر اکرم (ص)، شهادت حضرت علی (ع)، شهادت امام جعفر صادق (ع) و رحلت امام خمینی، از ساعت ۹ تا ۱۵ به روی همگان باز است.
موزه ادبی استاد شهریار
خانه موزه استاد شهریار، محل زندگی محمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار، شاعر بزرگ تبریزی است. این خانه پس از درگذشت او به موزه تبدیل شده و آثار و خاطرات این شاعر برجسته در آن به نمایش گذاشته شده است.
این بنا در دهه ۱۳۳۰ ساخته شده و قدمت آن به دوره پهلوی دوم می‌رسد. پس از فوت استاد شهریار در سال ۱۳۶۷، شهرداری تبریز این خانه را خریداری و در سال ۱۳۷۰ به عنوان موزه افتتاح کرد. این موزه در سال ۱۳۸۶ به عنوان یکی از آثار ملی ثبت گردید.
این موزه فرصتی مناسب برای علاقه‌مندان به ادبیات، فرهنگ و تاریخ است تا با زندگی و آثار این شاعر بزرگ آشنا شوند. در این مکان، بیش از ۵۰۰ قطعه با ارزش از اشیاء و وسایل استاد شهریار به نمایش گذاشته شده است.
موقعیت و ساعت بازدید
خانه موزه استاد شهریار در محله مقصودیه، خیابان ارتش شمالی، تبریز واقع شده و در ساعات اداری امکان بازدید از آن وجود دارد.
موزه استانداری
موزه استانداری تبریز، واقع در کاخ استانداری، گنجینه‌ای از تاریخ و فرهنگ آذربایجان شرقی است. این موزه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در میدان شهدای تبریز واقع شده است.
در موزه استانداری، آثار و صنایع دستی ارزشمندی از تاریخ فرهنگی آذربایجان شرقی به نمایش گذاشته می‌شود. این آثار شامل صنایع دستی اهدایی به استانداران از کشورهای مختلف مانند روسیه، چین و هند و همچنین تابلوهای تصاویر والیان و استانداران آذربایجان شرقی است.
کاخ استانداری در دوران زندیه تاسیس شده و در زمان قاجار، محل زندگی حاکمان محلی بوده است. این بنا در ابتدا شامل چهار طبقه و عمارت کلاه فرنگی بود که به نام‌های درب اعلی و عالی قاپو شناخته می‌شد. متأسفانه، بخش‌هایی از آن در آتش‌سوزی و سیل تخریب شده است.
موقعیت و ساعت بازدید
موزه استانداری تبریز در میدان شهدای تبریز، کاخ استانداری قرار دارد ولی اطلاعات دقیقی در رابطه با ساعت بازدید در دسترس نیست، لذا پیشنهاد می‌شود قبل از مراجعه تماس گرفته شود.
پارک موزه دفاع مقدس
پارک موزه دفاع مقدس تبریز، یک فضای سبز با مفهومی حماسی است که ارزش‌های معنوی و حماسی دوران دفاع مقدس را به تصویر می‌کشد.
این باغ موزه به عنوان یک قلعه با هشت برج طراحی شده است که نمادی از سال‌های مقاومت و جنگ به شمار می‌رود. هدف این مجموعه، نمایش ارزش‌های مقاومت و ایثار جنگی و انتقال آن به نسل‌های آینده است.
ویژگی‌ها و جاذبه‌ها
فضای سبز: طراحی زیبا و فضای سبز مناسب برای بازدیدکنندگان.
نقش تاریخی: نمادهای مختلفی که به یادآوری دوران جنگ و دفاع مقدس پرداخته و به بازدیدکنندگان اطلاعات تاریخی ارائه می‌دهد.
آموزش و آگاهی: برگزاری برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برای نسل جوان به منظور آشنا شدن با تاریخ و ارزش‌های ایثار و مقاومت.
این موزه می‌تواند برای کسانی که به تاریخ معاصر ایران و به‌ویژه دوران دفاع مقدس علاقه‌مند هستند، تجربه‌ای آموزنده و تأثیرگذار باشد.
موقعیت و ساعت بازدید
این موزه و پارک در محله بسیج، خیابان استاد معین، خیابان صبا شرقی واقع شده است و همه روزه بجز روزهای تعطیل از ساعت ۸ الی ۲۲ باز می‌باشد.
موزه علی مسیو
خانه علی مسیو یکی از زیباترین موزه‌های تبریز است که بخشی از تاریخ جنبش مشروطه را روایت می‌کند. این خانه متعلق به علی تبریزی، معروف به علی مسیو، یکی از رهبران جنبش مشروطه در آذربایجان شرقی است و به دوران قاجار برمی‌گردد. این بنا محل برگزاری جلسات گروه غیبی، یکی از گروه‌های مبارز مشروطه، بوده است.
این موزه در ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ۹۴۱۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
اهمیت تاریخی و معماری
خانه علی مسیو به خاطر معماری خاصش و نقش مهمش در تاریخ تبریز و جنبش مشروطه اهمیت زیادی دارد. این خانه به عنوان محل تجمع رهبران مشروطه، از جمله ستارخان و باقرخان شناخته می‌شود.
- معماری:
- اتاق‌های تو در تو
- زیرزمین‌های مخفی
- تونل‌های زیرزمینی که به کوچه‌های پشتی راه دارند، این ویژگی‌ها برای فرار و مخفی شدن مورداستفاده قرار می‌گرفتند.
- حیاط‌های کوچک و بزرگ با پنجره‌های بالاتر از سطح اتاق و اتاق‌های تودرتو
نمایشگاه و آثار
اکنون، خانه علی مسیو به عنوان موزه تاریخ مشروطیت آذربایجان استفاده می‌شود. در این موزه، آثار مختلفی از دوره مشروطه شامل:
- عکس‌ها
- دست‌نوشته‌ها
- بریده‌های روزنامه‌ها
همچنین شمایل‌های یادبود دو فرزند شهید علی مسیو در این خانه نصب شده است، که گویای عمق فداکاری و مبارزات این شخصیت تاریخی است.
این موزه فرصتی مناسب برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ مشروطه و همچنین بازدیدکنندگان علاقه‌مند به معماری تاریخی است.
موقعیت و زمان بازدید
- آدرس: تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه صدر، پلاک ۵۰
- زمان بازدید: بازدید از این موزه در ساعات اداری رایگان است.
موزه فوتبال آذربایجان
موزه فوتبال آذربایجان، اولین موزه تخصصی فوتبال در ایران، در چهارم دی‌ماه ۱۳۹۳ توسط ایوب نیکنام لاله و با همکاری شهرداری تبریز تأسیس شد. این موزه با هدف حفظ و نمایش تاریخ فوتبال آذربایجان تأسیس شده و به عنوان یک منبع ارزشمند اطلاعاتی و فرهنگی شناخته می‌شود.
موزه فوتبال آذربایجان به دلیل نمایش افتخارات و تاریخچه فوتبال، اهمیت زیادی برای علاقه‌مندان به این ورزش هیجان‌انگیز دارد و فرصتی برای شناخت بیشتر از تاریخ فوتبال کشور و منطقه به علاقه‌مندان فراهم می‌آورد. این موزه می‌تواند نقطه عطفی برای ترویج فرهنگ فوتبال و آشنایی با قهرمانان و رویدادهای مهم این ورزش در آذربایجان باشد.
محتویات موزه
موزه فوتبال آذربایجان با نمایش مجموعه‌ای از اشیاء و مستندات تاریخی، شامل:
- تصاویری قدیمی
- اسناد تاریخی
- کاپ‌ها و مدال‌ها
- لباس‌های ورزشی قهرمانان فوتبال آذربایجان
این موزه تاریخ فوتبال این منطقه را از سال ۱۲۶۵ تا ۱۳۹۵ شمسی به نمایش می‌گذارد و نقش مهمی در مستند کردن تاریخ و افتخارات این ورزش ایفا می‌کند.
موقعیت و زمان بازدید
- آدرس: موزه ابتدا در پارک رضوان قرار داشت و در سال ۱۳۹۸ به بلوار ۲۹ بهمن، نرسیده به ایستگاه راهنمایی و در ابتدای زعفرانیه منتقل شد.
- ساعات کاری:
- شنبه تا پنجشنبه: از ساعت ۹ تا ۲۰
- جمعه‌ها: از ۱۰:۳۰ تا ۲۰
این موزه در روزهای شهادت ائمه که تعطیل رسمی هستند، بسته است، اما در میلاد ائمه می‌توانید از آن بازدید کنید.
موزه مشروطه
موزه مشروطه، یکی از موزه‌های مهم تبریز، نمادی از انقلاب مشروطه ایران است. این موزه با هدف نمایش اسناد و آثار مرتبط با این دوره تاریخی تأسیس شده و نقش قابل توجهی در تاریخ و فرهنگ ایران ایفا می‌کند.
موزه مشروطه تبریز به‌خاطر نمایش نقش مهم انقلاب مشروطه و همچنین معماری زیبای قاجاری خود، به عنوان یک مقصد دیدنی و فرهنگی مهم در تبریز به شمار می‌آید. این مکان فرصتی عالی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی ایران و انقلاب مشروطه را فراهم می‌کند و می‌تواند مورد توجه تاریخ‌دوستان و علاقه‌مندان به فرهنگ باشد.
این موزه در خانه تاریخی حاج مهدی کوزه‌کنانی قرار دارد که در سال ۱۲۴۷ هجری شمسی توسط حاج ولی معمار ساخته شده و در سال ۱۳۷۵ به موزه تبدیل گردیده است. معماری قاجاریه و تزئینات بی‌نظیر این بنا، آن را به یک شاهکار هنری تبدیل کرده است.
محتویات موزه
در موزه مشروطه، می‌توانید مجموعه‌ای از آثار و اشیاء با ارزش از جمله:
- مجسمه‌ها
- سلاح کمری ستارخان
- اسناد تاریخی
را مشاهده کنید. این موزه به‌دلیل اهمیت تاریخی و فرهنگی خود، به‌ویژه در زمینه انقلاب مشروطه، مورد توجه ویژه‌ای قرار دارد.
موقعیت و زمان بازدید
- آدرس: موزه مشروطه در محله راسته کوچه، غرب بازار تبریز و روبه‌روی مسجد جامع تبریز واقع شده است.
- روزهای بازدید: شما می‌توانید از این موزه در تمام روزهای هفته به جز روزهای دوشنبه، ۹ و ۱۰ محرم، ۲۸ صفر، ۲۱ رمضان، ۲۵ شوال و ۱۴ خرداد دیدن کنید.
- ساعات بازدید:
- نیمه اول سال: از ساعت ۹ تا ۱۹:۳۰
- نیمه دوم سال: از ساعت ۹ تا ۱۷:۳۰
موزه محرم
موزه محرم، یک مکان فرهنگی و مذهبی در تبریز است که روایتگر مراسم و آیین‌های عاشورا و محرم می‌باشد. این موزه با هدف نمایش آثار و نمادهای مرتبط با مراسم عزاداری ماه محرم تأسیس شده و از اهمیت ویژه‌ای در فرهنگ و مذهب مردم منطقه برخوردار است.
این خانه از معماری اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی برخوردار است و در اصل متعلق به دکتر ابوالقاسم صحتی، یکی از پزشکان نامدار آن دوره بوده است. این مکان پس از تغییر کاربری به حسینیه‌ای برای عزاداری تبدیل شده است.
موزه محرم شامل نمایش انواع طوق‌ها، علم‌های مراسم عزاداری، ابزار و نوشته‌های مربوط به سوگواری و سازهای قدیمی مورداستفاده در مراسم عزاداری دوره قاجار و پهلوی است.
خانه صحتی با معماری زیبا و تاریخی خود، به‌عنوان یک مکان دیدنی و فرهنگی مهم در تبریز شناخته می‌شود.
محتویات موزه
موزه محرم شامل مجموعه‌ای از اشیاء و آثار مرتبط با عزاداری‌ها و آیین‌های محرم است که شامل:
- طوق‌ها
- علم‌ها
- گهواره‌های نذری
- ابزار تعزیه‌خوانی
قدیمی‌ترین علم موجود در این موزه مربوط به سال ۱۲۴۳ هجری قمری است و این موضوع نشان‌دهنده قدمت و تاریخچه غنی عزاداری در این منطقه می‌باشد.
موقعیت و زمان بازدید
- آدرس: موزه محرم در خانه صحتی واقع شده است که در انتهای خیابان شهید مطهری، نبش ایستگاه آتش‌نشانی، داخل کوچه شهید احمد گوگانی، پلاک ۲۲ قرار دارد.
- زمان بازدید: موزه محرم به‌صورت رایگان از ساعت ۸:۰۰ تا ۱۵:۰۰ در همه ایام سال قابل بازدید است.
بهترین زمان برای بازدید از این موزه، دهه اول محرم است که می‌توانید عزاداری سنتی مردم تبریز را از نزدیک مشاهده کنید و با فرهنگ غنی این مراسم آشنا شوید.
موزه تمبر
موزه تمبر تبریز، به عنوان اولین موزه تمبر ایران، در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ افتتاح شد و هدف آن نمایش تاریخ و فرهنگ از طریق قطعات تمبر است. این موزه با نمایش ۱۷۰۰ قطعه تمبر ملی و بین‌المللی، یک منبع غنی از اطلاعات تاریخی و فرهنگی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد.
ساختمان موزه
موزه تمبر در خانه مجتهدی‌ها، یکی از زیباترین و تاریخی‌ترین خانه‌های تبریز واقع شده است. این خانه با قدمتی ۲۰۰ ساله، به نام آخرین مالک خود، مجتهدی، نام‌گذاری شده و شامل دو بخش شمالی و جنوبی با چند ورودی مجزا است.
معماری خانه مجتهدی، نشان‌دهنده دوره‌های مختلف تاریخی از قاجار تا پهلوی است و با طراحی خاص خود، فضایی جذاب و تاریخی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
اهمیت تمبرها
تمبرها برای اولین بار توسط پادشاهان قاجاری وارد زندگی مردم شدند و در دوران پهلوی به کالایی عمومی‌تر تبدیل گشتند. با رایج‌شدن نامه‌نگاری، تمبرها نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ کشورها ایفا کردند و امروزه تاریخ‌شناسان از آن‌ها برای رمزگشایی از تاریخ استفاده می‌کنند.
در این موزه، علاوه بر بازدید از تمبرها، می‌توانید از زیبایی‌های معماری و فضای تاریخی خانه مجتهدی نیز لذت ببرید و با ابعاد مختلف تاریخ ارتباطات و فرهنگ آشنا شوید.
موقعیت و زمان بازدید
- آدرس: موزه تمبر در خیابان جمهوری اسلامی تبریز، بین میدان شهدا و دانشسرا، در خانه مجتهدی واقع شده است.
- ساعات بازدید: این موزه همه روزهای هفته به جز جمعه‌ها از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۵:۰۰ قابل بازدید است.
توصیه‌هایی برای بازدید از بهترین موزه های تبریز
تبریز با تاریخ و فرهنگ غنی‌اش، یکی از مقاصد جذاب برای دوستداران موزه و تاریخ است. برای داشتن تجربه‌ای به یادماندنی از بازدید از موزه‌های تبریز، به نکات زیر توجه کنید:
نکات مهم برای بازدید از موزه‌های تبریز
- لباس و تجهیزات مناسب:
- لباس‌های راحت و متناسب با فصل بپوشید.
- حتماً یک دوربین عکاسی همراه داشته باشید تا از لحظات خاص و زیبایی‌های موزه‌ها عکس بگیرید. توجه داشته باشید که برخی موزه‌ها ممکن است محدودیت‌هایی برای عکاسی داشته باشند.
- کفش مناسب:
از آنجا که ممکن است ساعت‌ها در موزه‌ها قدم بزنید، کفش‌های راحت و مناسب انتخاب کنید تا از پیاده‌روی خسته نشوید.
- آب و خوراکی:
مقداری آب و خوراکی سبک همراه داشته باشید. بازدید از موزه‌ها ممکن است زمان‌بر باشد و احساس گرسنگی یا تشنگی کنید. اما به یاد داشته باشید که در برخی موزه‌ها خوردن و آشامیدن ممنوع است.
- زمان مناسب:
اوایل صبح یا بعدازظهر را برای بازدید انتخاب کنید، زیرا در این ساعات معمولاً ازدحام کمتری وجود دارد و می‌توانید با آرامش بیشتری از آثار بازدید کنید.
- توجه داشتن به آب و هوا:
از بازدید در گرما یا سرمای شدید خودداری کنید تا تجربه‌ای راحت و لذت‌بخش داشته باشید.
- احترام به قوانین موزه:
به قوانین و مقررات موزه‌ها احترام بگذارید و در حفظ و نگهداری آثار تاریخی دقت کنید.
- بلیط ورود:
برای برخی موزه‌ها نیازی به تهیه بلیط نیست، اما برای ورود به بعضی دیگر باید هزینه‌ای پرداخت کنید.
جمع بندی
موزه‌های تبریز به شما این امکان را می‌دهند تا با موضوعات مختلفی از قبیل موسیقی، صنایع دستی، تاریخ مشروطه و فرهنگ محلی آشنا شوید. این بازدیدها نه تنها آموزشی است بلکه فرصتی برای لذت بردن از زیبایی‌های معماری و هنری این موزه‌ها نیز فراهم می‌کند.
با رعایت این نکات و داشتن یک برنامه‌ریزی مناسب، می‌توانید از تجربه‌ای غنی و ماندگار در موزه‌های تبریز بهره‌مند شوید.
